اسراء و معراج قسمت سوم
سیدمحمد هاشمی*: آیا اسراء و معراج در ۲۷ رجب صورت گرفته؟
آیا مرکب رسول الله صلی الله علیه وسلم در سفر اسراء و معراج بُراق بود؟
آیا پیامبر به واقع در مسجد الاقصی نماز جماعت خوانده و پیامبران پیشین هم به ایشان اقتدا کرده اند؟
در پاسخ به سؤال اول باید گفت:
تشیع معتقدند که ۲۷ رجب مبعث پیامبر و ابتدای نزول قرآن است، و اهل سنت حادثه اسراء و معراج را در این تاریخ می داند.
اما به نظر می رسد هر دو خالی از ایراد نباشند؛ زیرا طبق نص صریح، قرآن نزولش در ماه رمضان بوده و قاعدتاً بعثت پیامبر هم در همان زمان بوده( البته در این مسئله گفته اند که دو نوع نزول داشته ایم «نزول دفعی» و «نزول تدریجی» که خود مسئله و موضوعی است جداگانه و مفصل و قابل تأمل که در این مقال نمی گنجد، لذا از کنکاش در آن صرفنظر می کنیم.)
اما دلایل آنانکه ۲۷ رجب را تاریخ اسراء و معراج دانسته اند هم از صحت برخوردار نیست ، و روایاتی که در این خصوص آمده بیشتر ضعیف می باشد؛
بنابر این تاریخ دقیق آن اتفاق چندان مشخص نیست.
اما پاسخ پرسش دوم ، بُراق که از ریشه ی برق گرفته شده است و چنانکه اوصافش در احادیث آمده است ، حیوانی بوده از الاغ کوچکتر و دارای بال و… که گویند با یک چشم به هم زدن از مکانی به مکان دیگر با سرعت برق و باد حرکت می نموده است.
و گفته شده این مَرکب پیامبر در سفر زمینی (اسراء) و همچنین سفر آسمانی (معراج) بوده است.
بد نیست در اینجا به روایتی از ابن عباس هم اشاره نماییم:
در آن روایت آمده است، هنگامی که پیامبر خواست بر براق سوار شود براق رَم کرد ، و وقتی از او پرسیده شد که چرا رَم کردی ؟
براق خطاب به پیامبر گفت: اگر نزد خداوند شفاعت مرا می نمایید اجازه می دهم بر پشت من سوار شوید!
و پیامبر هم قبول نمود که او را شفاعت نماید و براق اجازه داد پیامبر بر پشت او سوار شود.
حال سؤال اینجاست مگر براق چه گناهی مرتکب شده بود که از پیامبر تقاضای شفاعت خود را نزد خداوند دارد؟
البته داستان سرایی هایی که در مورد براق در پاره ای از کتب و روایات آمده بسیار است.
اما به واقع براق چیست و آیا پیامبر از چنین مرکبی در سفر معراج استفاده نموده است؟
عده ای سعی نموده اند که به تفسیر و تأویل علمی بپردازند و براق را به سفینه های فضایی و یا وسیله ای بسیار پیشرفته که با سرعت نور حرکت می کند نسبت دهند و با این توجیهات و بقول آنان دلایل علمی وجود براق را اثبات نمایند.
اما آنچه که به نظر می رسد براق که در روایات آمده یک موجود تخیلی است که با واقعیت تطابق ندارد.
از طرفی در برخی کتب تاریخ گفته شده است که «براق» نام یکی از بُت های هفتگانه قبل از اسلام بوده که هر کدام از این بت ها در مکانی قرار داشته است.
و یکی از این بت ها شباهت زیادی به براق که در روایات آمده داشته است که در مکانی در یکی از شهرهای ایران آن زمان قرارداشته است.
از طرفی این توصیفات براق با آن براقی که امام مسلم بن نیشابوری در کتاب صحیح مسلم آورده است مطابقت دارد، و از آن جایی که این بت در ایران بوده و امام مسلم هم ایرانی بوده ، از آن رو ممکن است با الهام از شکل و شمایل و اوصاف آن سبب شده وارد روایات و احادیث شده باشد.
و البته اگر از منظر معجزه هم به مسئله ی اسراء و معراج بنگریم ، وجود نداشتن چنین مرکبی بر وجود آن به معجزه نزدیکتر است!
اما پرسش سوم، مبنی بر نماز خواندن و امامت پیامبر در مسجد الاقصی با پیامبران پیشین.
به دلایلی به نظر نمی رسد این مسئله صورت گرفته باشد، که به برخی از آنها اشاره می نمایم:
آیا آن پیامبران زنده شدند و از قبور برخاستند و به آن مکان رفتند که فقط نماز را بخوانند و سپس به قبور خود بازگردند؟
آیا پیامبرانی که در قید حیات نبودند ،چگونه مکلف شدند که نماز بگذارند؟
چون زنده ها مکلف به نماز هستند و کسانی که از دنیا رفته اند دیگر مکلف نیستند!
با توجه به روایات معراج که گفته شده پیامبران در آسمانها بوده اند! این سؤال پیش می آید که آیا پیامبران از آسمانها برگشتند برای اقامه نماز؟
آیا پیامبران پس از نماز با مرکب هایی مشابه مرکب پیامبر پس از ادای نماز به آسمان ها رفتند؟
و..
*: نویسنده وفعال اجتماعی از بندرعباس
۱۴۰۲/۱۱/۲۳
لینک کوتاه:
دیدگاه بگذارید