یادی از شادروان شیخ امین نظافت طبیب سنتی ۷۰ سال قبل در اوز

*عبادت به جز خدمت خلق نیست*

                          *به تسبیح و سجاده و دلق نیست*

سالها پیش که در هر شهری بودن یک حکیم، حکم کیمیا را داشت، آن زمان ها که نه پزشک بود و نه خدمات پزشکی، نه خبری از واکسن بود و نه دارو، دستانش شفا بخش درد دردمندان بود .

شیخ امین نظافت فرزند شیخ محمود در سال ۱۲۸۰ خورشیدی در اوز متولد شد.

مرحوم شیخ امین در مغازه ی سلمانی اش واقع در لَرد میری( زمانی مرکز شهر بود ) به طبابت مشغول بود.

طبابت به شیوه ی سنتی، شناخت داروها و درمان از طریق داروهای گیاهی را از پدر آموخت.

سالیان متمادی همانند یک پزشک مجرب  به شکسته بندی، در رفتگی، رگ زنی، کشیدن دندان، درمان پِوِه (پیوک)، ختنه سورون پسران و درمان زخم های کهنه مشغول بود.

کسانی که از درد دندان به خود می پیچیدند و ناله کنان به مغازه ی سلمانی اش پناه می آوردند تا بلکه بتوانند از این درد جانکاه کاسته و دمی بیاسایند آنان را بر سکویی نشانده  با پیچ و تاب دادن دندان بوسیله گاز انبر بیرون می کشید.

آن سالها عده ی زیادی از مردم به بیماری دردناک پِوِه (پیوره) مبتلا بودند. میکروب این بیماری از طریق خوردن آب آلوده توسط کرمی که همانند رشته باریک بود به بدن منتقل میشد.ابتدا هیچ گونه علامتی وجود نداشت سپس هنگامی که کرم در بافتهای زیر پوست اندام های تحتانی جا میگرفت کم کم راه رفتن و کار کردن شخص را مختل میکرد.( این بیماری حتی باعث مرگ نیز میشد ) بیماری زمانی به اوج خود می رسید که تبدیل به دمل شده و سر سیاه انگل از زیر پوست،  سر بیرون میزد. شیخ امین با دستان متبحر خود ابتدا محل را تیغ زده ، سر پِوِه را دور چوب کبریت یا یک نوار باریک درست شده از پارچه می پیچید و آهسته آهسته از داخل پوست بیرون میکشید.در بعضی موارد بدبختانه این کرم باریک در نیمه راه تکه شده و مرحله ی درمان نیمه کاره می ماند.در این جور مواقع بیمار درد زیادی را متحمل میشد و باید مدت زمان دیگری صبر می کرد تا انگل دوباره به سطح پوست آمده و درمان را از سر بگیرند. درد ناشی از جدا کردن کرم در بدن تا مدتها ادامه داشت.

خوشبختانه امروزه با کلر زنی آبها این مشکل تا حدودی حل شده است.

از دیگر کارهای خارق العاده ی ایشان ، نجات جان دختر بچه ای که بدنش توسط گرگ دریده شده بود و امعا ء و احشاء از بدن بیرون زده بود، به دلیل وخامت حال بیمار ، شیخ امین از مداوا کردن امتناع میکرد تا اینکه  کدخدای وقت آن زمان ( معروف به ناظم ) به ایشان تضمین دادند که مسئولیت جان دختر بچه را به عهده میگیرند .شیخ امین با تشویق همسرش که همانند یک دستیار همیشه درکنارش بود و در همچین مواقعی به ایشان قوت قلب می داد دست به کار شده و اندام های داخلی را سر جای خود قرار داده بخیه زده و مدتی از او مراقبت به عمل آورده تا بهبودی کامل حاصل شد . بیمار پس از بهبودی سالها در کمال صحت و سلامت به سر می برد تا اینکه چندی قبل بدلیل کهولت سن فوت نمود.

مردی که سنگ کلیه داشت را با تزریق داروی بی حسی و کشیدن تکه های سنگ با موچین درمان نمود.

شخص دیگری که درد پهلو ناشی از وجود غدّه امانش را بریده بود با تزریق آمپول بی حسی و شکافتن محل بوسیله تیغ ، غدّه را که در بدن ریشه دوانده بود ( شبیه تومورهای بدخیم امروزی ) خارج ساخت. ریشه ها را با قیچی که سر آن به حالت خمیده بود (قیچی را از هند برایشان آورده بودند ) جدا کرده و محل مذکور را سرباز نگه داشته بود تا به مرور زمان از داخل گوشت آورده و بهبودی حاصل شود. سپس این غدّه را در قوطی در بسته ای گذاشته و به نزد دکتر محمد علی زرنگار فرزند حاج بابا ( ساکن تهران که آن زمان در اوز حضور داشت) برد دکتر به محض مشاهده با حیرت گفت: شیخ امین تو چه دل و جراتی داشتی که دست به اینکار زدی !!! 

سوای مهارت در درمان بیماری ها، تبحری که در ختنه کردن پسران داشتند ایشان را به اوج شهرت رسانده بود.به طوریکه به جز اوز ، از تمام بلوکات اطراف روانه خانه اش میشدند. میتوان گفت ۹۰ در صد از ختنه سورون آن زمان توسط ایشان انجام گرفته بود.

مراحل ساخت داروهای گیاهی دست ساز که ایشان در درمان بیماری ها به کار می برد به این صورت بود که این گیاهان را از کوه های اطراف منطقه می آوردند ( گیاهانی مانند شاطره ، گل ختمی ، خار شتر ، برویز و خار گونی و … ) آنها را جوشانده از پارچه نازک عبور داده و باز آب حاصل از آن را حرارت داده و از آن کره محلی تهیه می کردند. این کره را برای درمان انواع بیماری های شایع آن زمان بخصوص بیماری های پوستی مانند اگزما ، سودا خارش پوست و نقاط ختنه شده استفاده می کردند همچنین گیاه گوزده حاصله از خار گونی را با سایر داروهای گیاهی مخلوط نموده به اصطلاح محلی فتیله کرده داخل زخمهای چرکین می گذاشتند بعد از چند روز عفونت ها به سطح پوست آمده و می کشیدند  سپس محل را با پرمنگنات شستشو میدادند.

بهبودی توسط دست‌هایش ردخور نداشت و آدم را به یاد آن مثل معروف می اندازد که:

*خستگان را ز شکر خنده دهد آب حیات*

                    *خوش طبیبی ست بیا تا همه بیمار شویم*

شیخ امین چهار ماه از سال را جهت رسیدگی به نخلستان خود واقع در دومان روستای کَهنه به همراه خانواده به سر می‌برد و آنجا نیز بیکار ننشسته به بافتن صنایع دستی از قبیل تولَک (زنبیل) ، شَت ، گولَت ، جارو ، گُبُنگه ، و بادبِری (طنابی بافته شده از پاگ درخت نخل)  که به دول (دلو آبکشی ) جهت کشیدن آب از برکه وصل می شد مشغول بود.

وی در طول حیات خویش دو بار به سفر حج نائل آمد دارای ۵ فرزند به نام های عبدالله، عبدالرحیم، محمد، فاطمه و خدیجه بود. محمد که در روستای کِرمِران رویدر معلم بود در اثر صاعقه گرفتگی به رحمت ایزدی پیوست که رفتنش داغ بزرگی بر دل خانواده گذاشت.

عبدالله فرزند ارشد شیخ امین از چهره های ماندگار که حرفه پدر را دنبال می کرد از سال ۱۳۳۸ پسران را ختنه می کرد مهارت، سرعت و دقت در کارش طوری بود که که در یک روز در روستای زرعان ۵۰ نفر را ختنه کرد. تا این اواخر با توجه به بودن پزشکان مجرب عده زیادی از مردم به ختنه کردن ایشان اعتقاد بیشتری داشتند.

نوه و نتیجه های مرحوم شیخ امین همگی تحصیلات عالیه داشته و ۸ نفر از آنان در رشته پزشکی تحصیل می نمایند.

این بزرگ مرد در سال ۱۳۴۳ هجری شمسی در سن ۶۳ سالگی به علت ابتلاء به عارضه سرطان دار فانی را وداع گفت.

روانشان شاد و یادشان گرامی باد .

فایزه رضائی  ۱۲  آبان۹۷

  پیام دانش:

از محقق خوش ذوق «فایزه رضایی» که با حضور فعال در صحنه های اجتماعی-فرهنگی، ازخودچهره ای پرتحرک وخادم جامعه معرفی کرده است، از چندی قبل با کارهای تحقیقی ارزنده خود، اقدام به شناسایی ومعرفی عوامل خلاق وکارآفرین نموده ومی نمایدکه بسیاربا اهمیت ودرجایگاه یک پژوهشگر جوان مردمی از وی تقدیربه عمل می آید