افزایش مبتلایان به بیماری کبد چرب

دکتر علی فهیمی؛ فوق تخصص گوارش و کبد بزرگسالان در مورد بیماری کبد چرب می‌گوید بیماری کبد چرب یک بیماری و اختلال متابولیک شایع است که متاسفانه تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان به آن مبتلا هستند و روز به روز هم در حال افزایش است. این بیماری نتیجه ذخیره چربی اضافه در سلول‌های کبدی است.

کبد سالم حاوی مقادیر اندکی چربی است، اما زمانی که چربی به بیش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کبد برسد مشکل ساز خواهد شد و اصطلاحاً کبد چرب یا استاتوز نامیده می‌شود.

انواع کبد چرب

به گفته این فوق تخصص گوارش در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان کبد چرب را به دو نوع الکلی (AFLD) و غیر الکلی (NAFLD) تقسیم‌بندی کرد.

بیماری کبد چرب غیر الکلی، شایع‌ترین بیماری کبدی در جهان است و در صورت عدم توجه به علائم آن و پیشرفت بیماری می‌تواند مشکلات جدی و پیچیده‌ای برای سلامتی فرد ایجاد کند.

بنابراین شناسایی و درمان زود هنگام بیماری کبد چرب غیر الکلی بسیار مهم است.

مراحل بیماری کبد چرب

دکتر فهیمی می‌گوید بیماری کبد چرب ۴ مرحله دارد؛ مرحله اول که کبد چرب ساده نامیده می‌شود و به معنی تجمع چربی اضافی در کبد است و در صورتی که پیشرفت نکند بی‌ضرر است.

مرحله دوم استاتو هپاتیت نامیده می‌شود که که براثر تجمع چربی التهاب در کبد ایجاد می‌شود. مرحله سوم هم که فیبروز کبدی است. در این مرحله التهاب مداوم موجب ایجاد زخم و اسکار در کبد می‌شود و در نهایت مرحله چهارم سیروز کبدی است که اسکار گسترده کبدی باعث تخریب کبد و نارسایی کبدی می‌شود که معمولاً غیرقابل برگشت است.

علائم بیماری کبد چرب

به گفته فوق تخصص گوارش در مورد علائم بیماری کبد چرب باید گفت مراحل یک و دو معمولاً بدون علامت هستند. اما در مرحله سوم ممکن است نشانه‌هایی مانند احساس ناراحتی در محل کبد، خستگی مفرط و ضعف وجود داشته باشد و در مراحل پیشرفته‌تر نیز کاهش اشتها و کاهش وزن از نشانه‌های این بیماری است.

مشکلات گوارشی مانند تهوع، درد شکمی، زردی پوست و خارش، اختلالات خونریزی دهنده تجمع مایع در شکم و تورم پاها می‌تواند در نهایت به کمای کبدی و از دست رفتن بیمار منجر شود.

علل ایجاد کبد چرب

دکتر فهیمی درباره علل ایجاد کبد چرب غیر الکلی می‌گوید هنوز علت دقیق بروز بیماری کبد چرب مشخص نیست و نمی‌توان دقیقاً گفت که چرا در بعضی افراد تجمع چربی در کبد سریع‌تر اتفاق می‌افتد و وارد مراحل التهابی و فیبروز می‌شود. اما به صورت کلی می‌توان گفت که اضافه وزن یا چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت نوع ۲ و سطح بالای چربی خون، زمینه ساز و علل اصلی ایجاد بیماری و پیشرفت این بیماری هستند.

البته علل دیگری مانند اختلالات تیروئید یا اختلالات هیپوفیز، بعضی عفونت‌ها مانند هپاتیت C یا HIV و برخی از داروها، بارداری و … هم می‌توانند زمینه را برای ایجاد کبد چرب فراهم کنند.

ضرورت تشخیص به موقع بیماری

به گفته فوق تخصص گوارش، تشخیص کبد چرب در مراحل اولیه با مراجعه به پزشک و با بررسی شرح حال و آزمایشات کبدی و روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی قابل ارزیابی و همچنین پیشرفت بیماری است.

البته گاهی اوقات برای ارزیابی وضعیت کبد ممکن است نمونه برداری از کبد هم ضرورت پیدا کند. ضمن آنکه می‌توان در مراحل ابتدایی قبل از آنکه عوارض جبران ناپذیر کبد چرب ایجاد شود؛ آن را شناسایی و با برطرف کردن علل و ریسک فاکتورهای آن از بروز مراحل انتهای بیماری جلوگیری کرد.

عارضه اصلی بیماری کبد چرب؛ پیشرفت بیماری به سمت سیروز کبدی است که می‌تواند به نارسایی و حتی سرطان کبد منجر شود بنابراین تشخیص زود هنگام بیماری بسیار اهمیت دارد.

چگونه می‌توان بعد از تشخیص کبد چرب را آن درمان و از پیشرفت آن جلوگیری کرد؟

دکتر فهیمی می‌گوید هیچ نوع دارویی برای درمان این بیماری وجود ندارد. پزشک بیشتر بر تغییر سبک زندگی تمرکز می‌کند. بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری، کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب کم کالری است.

قطع مصرف الکل، کنترل دیابت، کلسترول وتری گلیسیرید در کنترل بیماری بسیار کمک کننده خواهد بود. بنابراین کلید اصلی درمان ورزش و فعالیت بدنی و کاهش وزن است.

مواد غذایی که می‌تواند مانع از پیشرفت بیماری شود

بنابراین توصیه می‌شود روزانه فرد حداقل ۳۰ دقیقه ورزش هوازی انجام دهد و کالری مصرفی روزانه و کربوهیدرات‌هایی مانند شیرینی‌جات، برنج سفیدو نان سفید را کاهش دهد.

در مقابل مصرف میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود افزایش دهد. در طب سنتی در کنار توصیه‌های فوق مصرف زردچوبه، خاک شیر، لیموترش و چای سبز هم می‌تواند کمک کننده باشد.