خاطره ای از برکه های شهرمان اوز به قلم عبدالرحمان صالح

وقتی از حیاط مسجد کمالی اوز به مجموعه  ای از برکه های بزرگ با نام حاج محمد زمان، دو‌لگی و دو کرسی نگاه می کنم  که سالیان سال با استقامت و سربلندی  ایستاده اند و بهترین آب باران را در خود ذخیره کرده اند تا مردم از این آب  شرب سالم  استفاده کرده و همچنان نیز می کنند  به این فکر فرو می روم که ‌در آن زمان های دور مردم و خیراندیشان خوب شهر ما با نبود وسیله و داشتن کمترین امکانات و کوبیدن ساروج اما با تلاش، کوشش، صداقت در کار  و همت بلند  چنین برکه های  بزرگی را ساخته اند حتی در کوه های مالرو که تا امروز ماشین هم نمی تواند بدان جا برود.

کسانی که در زمان های قدیم در چنین مکان های صعب العبور برکه ساخته اند همیشه  نامشان گرامی و آباد باشد چرا که همین  برکه ها هست که  سالیان سال آب مردم شهر اوز تامین می کند.

 یادم هست در چله تابستان در هوای گرم آن موقع به اصطلاح خودمان آب زیر هو خنک از برکه ها بالا می آمد، لب به دلکه یا همان دول آب کش گذاشته و با تمام وجود با عشق جرعه جرعه آب  می خوردیم و چقدر لذت بخش بود.

هزاران رحمت الهی به همه خیراندیشان خوب شهرمان که با وجود اینکه امکانات نبوده اما با عشق و علاقه عمیق به زادگاه، استادانه این برکه ها را ساختند و علاوه بر این ها،  آن دسته که رفتند به غربت تا در دمای ۵۵ درجه کار  و در خانه پدری خود خرج کنند و  آب انبارها یی به این بزرگی و زیبایی بسازند، فقط با این هدف که مردمانشان تشنه نشوند و کمبود آب شرب نداشته باشند.

قدیم ها همه این آب انبارها ی سنتی در محدوده شهر ساخته می شد و لوبراه(رودخانه) آن از زیر کوه می آمد.

 خاطره ای دارم که وقتی موقع پاییز می شد‌ هر منطقه ای به محله خودش اعلام می کرد که مستولی زده است و عقیده به این بود که به امید خدا تا سه روز دیگر باران است. بزرگترها می گفتند  یالله یالله یالله حرکت کنید  فردا برویم لوبراه تمیز کنیم فردا همه آماده باشید. مادر خانه کله سحر که هنوز هوای شهر تاریک بود بلند می شد و نان فتیر روی برزه(تنور)  پخت می کرد و می آمد  پتو را از روی سر فرزندان می کشید و می گفت: نه نه جان بلند شو یالله یالله یالله باید بروید کمک کنید و  لوبراه تمیز کنید همینطور میشد طلوع آفتاب همه اهالی محله  جمع و سه قسمت می شدند. در محله در بین بچه ها غوغایی بود و هر کدام یک تیشه پنج ستاره  و یک بیلچه‌ ساخت آهنگری  اوز از  میرمحمدزمان اوزی در دست داشتند و آماده خدمت و گوش به حرف بزرگتر ها بودند و چشم  در نگاه بزرگتر داشتند که چه امر می کند تا با دل و  جان آن کار را انجام دهند.

 در حقیقت یک اتحاد، همدلی و همبستگی کامل بین مردمی که اشتیاق خدمت داشتند وجود داشت. بزرگ و کوچک، پیرو  جوان همه دلشان می خواست در این کار عمومی شرکت کنند.

آنهایی که سن و سال بیشتر داشتند از بغل دست برکه ها شروع می کردند و جوانان دیگر از محله ای  که حدود دو هزار متری بالاتر از برکه ها بود.

‌ تعدادی از بچه ها و بزرگترها هم با ماشین وانت شورلیت  مرحوم حاج زینل صالح و عبدالرحیم رحیما می رفتند مسیر اطراف بیابان ها، از پای کوه تا برکه ها  را پاکسازی می کردند و اگر برکه ای آب نداشت و خشک شده بود هم فورا گروهی می رفتند و داخل  برکه را تمیز می کردند.

 نیت ها پاک و قلب ها روشن به نور ایمان بود همه در فکر این بودند که آب پاک و تمیز وارد برکه ها  شود. این حرکت  عمومی جمع کردن آشغال های داخل برکه ها و لوبراه ها همیشه بوده و هست.

همه می دانیم که شهر و شهرستان اوز با داشتن حدود هزار برکه در خود معروف به  شهر آب انبارها می باشد. برکه ها یا آب انبارها با جلوه زیبای خاص خودشان نشان از هنر، فرهنگ و تمدن بزرگ سنتی، سخاوت و نیک اندیشی خیر اندیشان و پاک دستی و صداقت استادان زر دست قدیم و امروز دارند.

جا  دارد یادی کنیم از چند نفر از این استادان مرحومان استادان آقا امین آقایاری، سعیدی، خضری، و آقایان امین راهپیما، ابراهیم آقایاری، حاج عبدالغفور نامدار، محمد علی بذرافکن، نوروز جعفرپور، محمد شریف بذرافکن، صالح شکوهی، محمد صدیقی، محمد جعفر پور،  مرتضی افراسیابی  و ده ها نفر دیگر که استاد کار برکه ها بوده  و با مهارت خاص آن ها را می ساخته اند.

بعضی برکه ها معروف به چهار و دو تیتخی هستند و شکل ظاهری آن ها از صدها سال قبل همان طور سنتی حفظ شده است که جریان هوا و انرژی به راحتی در آن دور بزند و عبور کند و به بهترین شکل ممکن آب در برکه ها نگهداری می شود.

جای دارد  شهر و شهرستان اوز  جشنواره برکه ها برگزار کند که  همین جشنواره  به نام حلقه‌ برکه ها معرفی و ثبت تاریخی شود تا برگ زرین دیگری از افتخارات این مردم و خیراندیشان در منطقه باشد.

و اما در آخر همان طور که همه در جریان هستیم سال قبل تا کنون باران نداشتیم و همه برکه ها خالی از آب شرب است. گل و لای و بطری های پلاستیکی و زباله در آن جمع شده و احتیاج است حتما داخل آن ها تمیز و پاک سازی شود.

 برای نگهداری از این آب نبارها هم باید همت کرد و تا وقت باقی است و باران نیامده  چند گروه تشکیل شود تا همزمان چند برکه با هم تمیز شوند. این کار خیرخواهانه انجام تا به امید خدا با نزول رحمت الهی باران بهترین آب شرب در برکه ها جمع شوند.

 با سپاس فراوان اتحاد و توسعه شهرستان اوز عبد صالح