رونمایی کتاب امواج اثر شهاب غانم شاعر اماراتی با ترجمه محقق اوزی

پیام دانش:

شهرستان اوز نویسندگان مختلفی را در تاریخ خود دارد که پا به عرصه نویسندگی گذاشته‌اند و امید می‌رود بر تعداد آنان افزوده شود. در روزی که به ابتکار دبیرخانه پایتخت کتاب اوز و با همراهی چندین  ارگان در این راستا و در تالار فردوسی دانشگاه آزاد اسلامی مرکز اوز برپا شد رونمایی از کتاب «امواج» ترجمه شاعر و محقق سیلوانا سلمانپور از برنامه‌های نکوداشت کتاب و کتابخوانی بود که این نویسنده با ارسال پیام تصویری مطالب مفیدی را ارایه داد که آن مطالب به شرح زیر درج می‌شود:

                به نام خداوند جان و خرد                                         کزین برتر اندیشه برنگذرد

سلام و عرض ادب خدمت شما هم‌وطنان و همشهری‌ها و هم‌ولایتی‌های عزیز و ارجمند و شادباشی صمیمانه به مناسبت فرخنده هفته کتاب و کتاب‌خوانی و سپاس از برگزارکنندگان گران‌قدری که افتخار شرکت در این برنامه را به من بخشیدند.

به‌ویژه فروغ هاشمی بانوی خردمند و پرتلاش ما و دبیرخانه پایتختی کتاب و سازمان‌ها، ارگان‌ها و زیرمجموعه‌هایی که با این نهاد ارزشمند همکاری دارند.

بسیار خوشوقتم که در سال‌های اخیر شاهد فعالیت مستمر مردم و مسئولان شهرم اوز در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی و نیز فعالیت‌های ارزشمند چندین کتابخانه هستم.

کسب رتبه‌های ممتاز در پایتختی کتاب، انتشار کتاب‌های گوناگون همشهریان، رونمایی‌های فصلی کتاب‌های تازه و آذین برخی مناطق یا کتابخانه‌ها با مدل‌ها و نگاره‌های کتاب، همه نشان از دل‌بستگی و رشد قشر کتاب‌خوان در میان مردم و جوانان شهر فرهنگ دوست و فرهنگ‌پرور ماست.

به وجود تک‌تک شما افتخار می‌کنم. گرچه من نیز در خارج از ایران با بیش از ۳۰ سال فعالیت مستمر در کنار شما و همگام با شما چراغ زبان گهربار پارسی را روشن نگه‌داشته‌ام تا شاید بتوانم ذره‌ای از دین خود را ادا کنم.

کتاب امواج ترجمه گلچینی از شعرهای دکتر شهاب غانم شاعر نامدار امارات است که حدود ۱۸ سال پیش در کانون فرهنگی هند با ایشان آشنا شدم و از آن زمان تاکنون در بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی در کنار هم شرکت داشته‌ایم.

شخصیتی بی‌ریا و مردمی، محبوب و محترم که همواره در زمینه‌های فرهنگی– ادبی فعال است و می‌کوشد جوانان را به حیطه ادبیات جذب نماید و شاعران مختلف از کشورهای گوناگون را با یکدیگر آشنا و زمینه یکدلی و صلح و دوستی را فراهم آورد.

انسانی سرشار از ویژگی‌های والای معنوی و انسانیت که این ویژگی‌ها در لابه‌لای شعرهایش نمایان است.

از نظر فرم شعرهای او در قالب کلاسیک (عمودی) و یا نیمایی (تفعیلی مدرن) هستند اما ترجمه‌هایش در قالب نثر یا شعر آزاد است.

از نظر محتوا در زمینه‌های گوناگون عاشقانه، اجتماعی– علمی، سیاسی و فلسفی شعر سروده است و از بارزترین ویژگی‌های شعر او توجه به جایگاه زنان و احترام به آنان و توجه به مسائل اجتماعی روز است. زبان شعر او بسیار ساده و روان درعین‌حال زیبا و خلاقانه است.

انتشار بیش از ۹۰ کتاب دستاورد او تا امروز است؛ که از این کتاب‌ها، ۳۰ کتاب ترجمه به عربی یا از عربی است. من نیز این سعادت را داشته‌ام که بسیاری از شعرهایم به‌وسیله ایشان به عربی ترجمه و منتشرشده است.

شعر حاصل غلیان روح انسان‌هاست. روحی که مرز نمی‌شناسد و در حیطه هنر و ادبیات است که مبانی انسانی در دستاورد روح انسان‌ها به اشتراک و یگانگی می‌رسند.

همدلی، دوستی، وحدت، صلح، آزادی و تمام ویژگی‌های معنوی و آرزوها و اهداف انسانی همه با بن‌مایه عشق مضمون اولیه و عمیق اکثریت شعرها و متون ادبی هستند که بر پایه زبان استوارند.

کلید هر فرهنگ و تمدنی زبان است ابزاری طبیعی برای ارتباط میان مردم و منظم کردن اندیشه و سامان بخشیدن به آن و شناخت و انتقال به دیگران. در اینجاست که ترجمه عهده‌دار این انتقال و درنهایت شناخت، همدلی و یگانگی می‌گردد.

ترجمه از سویی آینه‌گردان گذشته و اکنون تاریخ فرهنگ و هنر است و از سوی دیگر گشاینده راه آن به‌سوی آینده.

بی‌تردید دو زبان گران‌قدر فارسی و عربی به سبب فرهنگ و تمدن عظیم گویشوران آن‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و هستند. دادوستد این دو زبان، ریشه‌هایی کهن در تاریخ دارد؛ که مبحثی بسیار گسترده است اما آنچه مسلم است ترجمه که از قرن‌ها پیش وجود داشته است در این روند نقش‌آفرین بوده است.

طی چندین دهه گذشته در ایران ترجمه در حوزه‌های مختلف ادبی گسترش روزافزونی یافته است. امروزه نیز توجه خاصی به ادبیات عرب وجود دارد. به‌ویژه با آثار ارزشمند استاد دکتر شفیعی کدکنی.

لذا محققان ایرانی تا حدودی از آخرین تحولات ادبی جهان و البته با امکانات گسترده فناوری امروز اطلاع دارند.

اما شاعران و نویسندگان جهان عرب در مورد ادبیات معاصر فارسی اطلاعات زیادی در اختیار ندارند و هنوز بسیاری از قله‌های برجسته شعر و ادب معاصر ایران در سطحی بسیار مختصر معرفی‌شده یا اصلاً شناخته‌نشده‌اند؛ که جای تأسف دارد!

امیدوارم سازمان‌ها و مسئولان مربوطه در این امر مهم اقدامات لازم را انجام دهند، ترجمه آثار ادبی معاصر را موردتوجه بیشتری قرار دهند و جهانیان را با جریان ادبیات معاصر ایران آشنا سازند.

در جایگاه شعر و ادبیات در کشور دوست و همسایه امارات عربی متحده و شاعران و ادیبان این دیار نیز وضعیت چنین است.

تا آنجا که من می‌دانم اکثریت ایرانیان شناختی از شاعران اماراتی ندارند.

هرچند اطلاعات فراوانی از وضعیت اقتصادی و قوانین دادوستد تجاری در دسترس است. ولی متأسفانه چهره‌ی فرهنگی این دیار آن‌چنان‌که شایسته است برای ایرانیان شناخته‌نشده است و نمی‌شناسند شاعران و نویسندگان بسیاری را که در کانون‌ها و مراکز گوناگون فرهنگی ادبی این کشور فعالیت دارند.

سال‌ها این دغدغه‌ی خاطر من بوده و هست. هرچند تقریباً در تمام سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها و شب‌های شعری که در کانون‌های مختلف ادبی داشته و یا برنامه‌هایی که در شب‌های شعر و ادبیات رادیو «دبی آی» برگزار کردم نهایت تلاش را می‌کردم که شاعران برجسته ایران و شاعران امروز جنوب ایران و به‌ویژه منطقه لارستان کهن را معرفی کنم.

و از طرف دیگر با ترجمه شعر و داستان، شاعران و نویسندگان امارات از انگلیسی به فارسی و چاپ آن در نشریات فارسی به‌ویژه روزنامه وزین «خبر جنوب» و «سیاحت و تجارت» سعی کردم تلاشم خدمتی باشد دوجانبه برای شناخت این دیار و پلی فرهنگی به اقیانوس دل‌ها. بنابراین تصمیم گرفتم با بضاعت ناچیز خود آنچه را از دستم برمی‌آید انجام دهم.

ابتدا تصمیم گرفتم مجموعه‌ای از شعر و داستان شاعران و نویسندگان اماراتی را ترجمه و منتشر کنم اما به دلیل عدم دسترسی به ترجمه انگلیسی این آثار و البته عدم تسلط من به زبان ادبی عربی این کار نیمه‌تمام باقی ماند تا فرصتی دیگر.

پس بر آن شدم تا به‌عنوان اولین گام گلچینی از شعرهای دکتر شهاب غانم را از کتابی که به‌وسیله خود شاعر به انگلیسی ترجمه‌شده بود به فارسی برگردانده و همراه با شعرهایی که از او در سال‌های پیشین ترجمه کرده بودم در یک مجموعه چاپ و نشر نمایم.

گرچه ترجمه حوزه‌ای است که در آن زبان برای پذیرفتن اندیشه‌های نو و مفاهیم بدیع دگرگون می‌گردد، اما نخستین اتفاقی که در روند ترجمه شعر می‌افتد این است که صورت شعر به هم می‌ریزد و نکات خفته در ذهن شاعر به‌راحتی رخ نمی‌نماید و مترجمی که هنر شاعری در درونش نهادینه نباشد، نمی‌تواند این نهفتگی‌ها را آشکار سازد.

اما من این سعادت را داشتم که شاعر را از نزدیک بشناسم و طی تماس‌های مکرر، ابهامات و ایهام‌های شعرش را روشن نموده و تلاش کنم مفهوم واقعی نهفته در شعرش را به خواننده منتقل نمایم و در رفع کاستی‌ها بکوشم. هرچند در این راه صورت و قالب شعر را از دست بدهم و با پیشنهاد خود شاعر اجازه دهم شعر به نثر درآید.

لذا کار را بر اساس ترجمه انگلیسی شعرها و تطبیق با متن اصلی عربی و روشنگری شاعر به انجام رساندم. کتاب در شب‌شعر بین‌المللی دبی رونمایی شد و مورد استقبال بسیار قرار گرفت.

تا که قبول افتد و که در نظر آید.

با سپاس مجدد از برگزارکنندگان این نشست ارزشمند.