هشتم آذر۱۴۰۱ دیدار تیم ملی فوتبال ایران در مقابل آمریکا یادآور حماسه ملبورن ۱۳۷۶

عبدالعزیز خضری*: دیدار تیم ملی فوتبال ایران در ساعت ۲۲.۳۰ امشب در مقابل تیم ملی فوتبال ایالات متحده آمریکا می تواند یادآور حماسه ملبورن در سال ۱۳۷۶ و آخرین بازی مقدماتی برای صعود به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه از آسیا و اقیانوسیه باشد.

کمتر کسی باور می کرد تیم ملی فوتبال ایران، پس از توقف با نتیجه ۱-۱ برابر استرالیا در  تهران، بتواند با نتیجه ۱-۱ در ملبورن استرالیا دست به کار بزرگی بزند و این تیم تقریبا اروپایی را در خانه خود با حساب ۲ بر ۲ متوقف کند و به لطف گل زده بیشتر در خانه رقیب به رقابت های نهایی صعود کند.

سرمربی تیم ایران والدیر ویرا از کشوربرزیل بود که شاید نه خلاقیت فنی این مربی بلکه شناختش از بازیکنان مستعد تیم بود که این شگفتی توانست رقم بخورد و این مربی علم روانشناسی را می دانست و متوجه بود که بایستی استعداد نهفته در بازیکنان را تجلی بیشتری بخشد و این کار را هم کرد.

البته پس از این، حضور ویرا برتافته نشد و به جایش تومیسلاو ایویچ مرحوم را آوردند که  خدمت زیادی به فوتبال ایران کرد اما پس از باخت ۷ بر صفر در بازی دوستانه برابر باشگاه رم ایتالیا از این سمت عزل و جلال طالبی بجای وی گمارده شد که روزگار سبب شد این تیم مقابل آمریکا با نتیجه ۱-۲ پیروز میدان باشد. البته کارشناسان بر این باور بودند عملکر راضی کننده تیم ملی در فرانسه نتیجه عملکرد ایویچ بود که دو هفته پیش از آغاز بازی ها از کار برکنار شد.

بازی های نسبتا خوب تیم ایران کمک کرد بازیکنان ایرانی راهی باشگاه های اروپایی شوند و در همین راستا به رشد فوتبالیست ها در خود ایران و سطح درآمد بازیکنان در داخل کشور کمک شایان کند و فوتبال مطرح ایران، آنقدر در روح و جسم جامعه رسوخ کرد که سازمان تربیت بدنی گذشته و وزارت ورزش و جوانان کنونی قانع شدند هیچ وقت ایده خود برای واگذاری باشگاه های استقلال و پرسپولیس به بخش خصوصی را عملی نکنند و همانند بسیاری از شعارها در حد حرف نگهدارند و ترجیح دادند مالک باشند تا تماشاگر و حتی رئیس دستگاه ورزش دولت محمود احمدی نژاد سودای ریاست فدراسیون فوتبال را در سر می پروراند.

از سویی رشد شبکه های تلویزیونی بین المللی و فضای مجازی و تماشای بدون سانسور فوتبال، باعث تغییرات نگرش علمی در میان علاقمندان و بازیکنان شد. دیگر فوتبال ایران به مربیانی ظاهرا اسطوره که نتوانسته بودند دانش فنی خود را بروز دهند روی خوش نشان نمی داد و بیش از همه حضور مربیان با کلاس خارجی از جمله یوگسلاوی (که اینک به چند کشور مجزا تقسیم شده اند) در رقابت های جام فرانسه ۱۹۹۸ ایران را با نتیجه یک بر صفر از پیش رو برداشت و بر روی پیشرفت فوتبال ایران تاثیر بسزا گذاشتند.

اما به غیر از برانکو ایوانکویچ که در سال ۲۰۰۴ توانست تیم ملی فوتبال ایران را به مقام سوم جام ملت های آسیا برساند دیگر هیچ مربی خارجی از جمله کارلوس کی روش با وجود حضور درازمدت در ایران عنوانی برای تیم ایران به دست نیاوردند و در تاریخ فوتبال ایران کسب عنوان قهرمانی در جام ملت های آسیا در دوران حضور سه مربی ایرانی محمود بیاتی، مرحوم محمد رنجبر و حشمت مهاجرانی به ترتیب در سال های ۱۹۶۸-۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ و در سه دوره متوالی پیش از انقلاب اسلامی بود.

بعداز انقلاب اسلامی، ۴ عنوان مقام سوم به غیر از برانکوایوانکویچ نیز سه بار و توسط مربیان ایران ( حسن حبیبی(۱۹۸۵ کویت)، مرحوم پرویز دهداری(۱۹۸۸ قطر) مشهور به اسطوره اخلاق که سوم آذرماه ۱۳۷۱ به رحمت ایزدی پیوست و محمد مایلی کهن(۱۹۹۶ امارات) به دست آمده است.

قصد از مرور این تاریخچه، ورود به مطلب امیرحسن خدیر با عنوان “ایران ۲-ولز۰ برد شیرین در جام جهانی از ۱۰ منظر” درج شده در پایگاه خبری عصر ایران در روز ۴ آذرماه ۱۴۰۱ است که همان روز در پایگاه خبری پیام دانش نیز بازنشر گردید.

نویسنده مطلب در عصر ایران چنان از کارلوس کی روش و درایتش می گوید که پنداری فوتبال ایران هرگز دست آوردی را تجربه نکرده بوده است.

حسن خدیر عنوان نمی کند که مربیان ایرانی صاحب موقعیت قهرمانی و عنوان سومی در آسیا با چه دستمزدی این افتخار را نصیب کشور کرده اند و بازیکنان وقت از چه تعداد بازی های تدارکاتی برخودار بوده اند و در مقابل کی روش با دریافت دستمزد بالا و برخوردار از امکانات مجهز در مقایسه با برانکو ایوانکویچ و دراگان اسکوچیچ چه دستمزدی گرفته و می گیرد.

شنیده ها حکایت از آن دارد که اسکوچیچ، دستمزدش را با احتساب ریالی و مالیاتی که خود نیز می بایستی پرداخت نماید، دریافت می کرده است.

و اینک کی روش بابت حضور ظاهرا کوتاهش برای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر چقدر دستمزد می گیرد؟ و احیانا چه پاداش کلانی نیز در انتظارش است(ناگفته نگذارم کی روش دراقدامی قابل ستایش دوره قبل بخشی از پاداشش به موسسه ای توانمند سازی کودکان درتهران اهدا کرده است و از نظر مدیریتی و در بحث جلوگیری از دخالت فدراسیون فوتبال نمونه بوده است) و یا خدیر نمی نویسد کی روش بعد از جدایی از ایران در سمت سرمربی تیم های ملی کلمبیا و مصر با موفقیتی همراه نبوده است.

سرمربی کنونی تیم ملی پیش از ۸ سال در بالاترین سطح فوتبال ملی حضور داشته است و همواره به رئیس وقت فدراسیون فوتبال علی کفاشیان ایراد وارد می کرد و میانه خوبی با اصحاب رسانه نداشت و غیر از این که فوتبال بزرگسالان را در رنکینگ جهانی دارای جایگاه کرد و زمان اسکوچیچ با پوشاندن ضعف مهدی تاج در سمت وقت ریاست فدراسیون و سرمربی گری مارک ویلتموس بلژیکی، این جایگاه را برای فوتبال بزرگسان(اسکوچیج) ترمیم کرد، دیگر هیچ جامی را از آسیا برای کشور به ارمغان نیاورده است و سبب ساز اعتبار بخشی به فوتبال ملی در سطوح( نوجوانان، جوانان، امید) و باشگاهی در سطح آسیا نیز نشده است.

خدیر تفاوت کی روش و اسکوچیچ را آن قدر برجسته می کند تا خواننده پیروزی های تیم ملی فوتبال و در بازی های رسمی را برابر ایرلند جنوبی در سال ۱۳۸۰، آمریکا سال ۱۹۸۸ و صعود راحت به دور نهایی قطر ۲۰۲۲ را بیاد نیاورد.

و اضافه می شود رقابت های جام جهانی بهترین عرصه برای معرفی خود بازیکنان است تا هر چه بیشتر، علاوه بر بروز عرق ملی و وطن پرستی، خود را به باشگاه های مطرح جهان بشناسانند و یا جذب باشگاه های اروپا و ثروتمند شوند و بی شک بازیکنانی که در داخل کشور نیز توپ می زنند در همان راستا از ارزش افزوده برخوردار می شوند.

با وجودی که بیان می شود ورزش فوتبال بایستی از سیاست دور بماند ولی، این گونه نیست و فوتبال عملا در چرخه قدرت و ثروت قرار گرفته است. شاید در باور نمی گنجید میزبانی جام جهانی به قطر برسد.

نگارنده سه بار در سال های ۱۳۷۵-۱۳۷۶ و ۱۳۸۶ به قطر سفر کرده است و مشاهداتش در تفاوت پیشرفت بین یک دهه فوق العاده بود. قطعا از ۱۳۸۶ نیز تاکنون پیشرفت چشمگیری داشته است و این بر می گردد به حکمرانی این کشور کوچک.

سال ۱۹۷۵ پدربزرگ امیر کنونی حاکم بود که خدمت چندانی نداشت تا اینکه پسرش(امیر قبلی) وی را مناسب حکومت ندید و خود با یک کودتا و در سال ۱۹۹۵ به جای پدر بر تخت نشست. در سال ۲۰۱۳ داوطلبانه حکمرانی قطر را به پسرش(امیر کنونی) سپرد و در توجیه این اقدام گفت:

« زمان آن فرارسیده است تا برگ جدیدی در مسیر حرکت ملت ما رقم بخورد و نسل جدیدی با دیدگاه های مبتکرانه خود عهده دار مسئولیت شوند»

و امیر پدر همین جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را برای قطر گرفت.

اما چرا وارد موضوع خصوصیات سه امیر قطر (پدر، پسر ونوه) شدم. تا بیان شود که ظرف ۲۷ سال یک کشور امیرنشین ساکت، راکد و بی نام و نشان به قطب مطرح جهان تبدیل شده است و فوتبال ملی اش در جام ملت های آسیا ۲۰۱۵ امارات، قهرمان شد. منظور جامی که تیم ملی ایران با مربی گری کارلوش کی روش بازی را با حساب سه بر صفر(به خاطر حرکات مغرورانه بازیکنان) به تیم ملی ژاپن واگذار کرد.

و اما امشب تماشاگر دیداری خواهیم بود که بازیکنان ایران برای عبور از دور مقدماتی به یک هشتم مطمئنا از جان مایه خواهند گذاشت درحالی که می دانند دل جمعی از هواداران با آنان نیست.

با این حال پیروزی بر آمریکا با توجه به حماسه ملبورن ۸ آذر ۱۳۷۶ و دیدار با ولز آذر ۱۴۰۱ دور از دسترس نخواهد بود.

حتی شکست مقابل انگلیس هم ناباورانه بود و تیم ایران می توانست از پس انگلیس هم بربیاید و یا تساوی را بگیرد.

شاید شکست ۶ بر ۲ ایران مقابل انگلیس سبب اشتباه محاسباتی سرمربی تیم ولز با در اختیار داشتن چند بازیکن ستاره شده بود.

درحالی که بازیکنان ایران معترفند خشنودی ملت و هواداران بیش از هر چیز دیگری برایشان اهمیت دارد. اما، این موضوع را می توانند در نظر بگیرند امکان دارد بخشی از ملت به ویژه جوانان از سختی زندگی و آینده نامطمئین رنج ببرند و شاید پیروزی آنان همراه با هیجان وشادی همیشگی همراه نباشد.

*مدیر مسئول پایگاه خبری پیام دانش و فصل نامه با پیام دانش اوز