کوزکای براتی
گوزه گیری زود قدم به عرصه عالم گذاشت. کاسه های ساخته شده در تپه گودال لرستان و سفالینه های کوره ندیده (پخته نشده) کشف شده در گنج نامه همدان شاهد بر این گفته
می باشد. در باورهای اسطوره ای کوزه جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است.
کوزه جاودانه ترین نماد انسانی است که برآمده از دل آب و خاک است یعنی همان عنصر وجودی انسان.
مولوی می گوید:
گفت صورت کوزه ست و حس می
می خدایم می دهد از نقش وی
شاید بدین دلیل باشد که ایرانیان قدیم هرگاه کسی چشم از جهان فرو می بست کوزه ای به یاد او در خانه نگهداری می کردند.
در دیگر نقاط دنیا همچنین رسم هایی به چشم می خورد مثلا مردمان کنگو و نیجر تندیس هایی که کوزه بر سر دارند را به نماد تداوم زندگی بر گور نیاکان می گذاشتند. یا در اساطیر یونان مادر زمین کوزه و مشعلی به دست دارد که ارتباط با جهان دیگر را گوشزد می کند.
در شهر اوز نیز رسم بوده است که در نیمه شعبان که در بین این مردمان به «برات» معروف است و خیرات و صدقات فراوانی در این روز نذر می کنند، کوزه های کوچکی به نام «کوزک براتی» (کوزه های کوچک روز برات) که بیشتر در گراش و لار ساخته می شد. و پدر و مادرهایی که کودکی را از دست داده بودند آن کوزه ها را تهیه کرده و درونش را از شربت گلاب یا عرقیات معطر دیگر پُر می کردند و برای شادی روح کودکانشان آن را به دیگر کودکان هدیه می کردند.
تصویرتعدادی از ظروف رایج خانواده های اوزی در گذشته نشان می دهد که ظروف سفالی از جمله آنهاست ولی کوزکای براتیدر میان آنها نیست (تصویر در منزل آقای فاروق ضییایی که بخشی از منزل خویش در اوز را به اینگونه آثار اختصاص داده اند)
شربت گوارا در پیکر سفالین کوزه دمیده می شد. و هر که این کوزه کوچک را نظاره می کرد ناخوداگاه یاد این گفته می افتاد که :
خالی از خود بود و پر از عشق دوست
پس ز کوزه آن تراود کاندر اوست
آری مادران و پدران داغ دیده محبت و عشق به کودک از دست داده خود را با شهد شربت می آموختند و به دیگر اطفال هدیه می دادند. هدیه ای از جنس محبت! کودکان هم کوزه های کوچک آن هم پر از شربت برایشان جذاب بود و برای مالکیت آن بسیار فعالیت کرده و از بدست آوردنش بسیار دلشاد می شدند.
البته این رسم در اوز کماکان به قوت خود باقی است ولی معمولا به جای کوزکای براتی از لیوان های زیبا و جذاب استفاده می کنند.
بندر عباس- فاطمه کمال نژاد
لینک کوتاه:
دیدگاه بگذارید