گفتگو با احمد خضری؛ فعال فرهنگی و رسانه‌ای و دبیر هیأت امنای دانشگاه

گفتگو از: بهاره بهبین

از آغاز خلقت، آگاهی از وقایع و رویدادهای جدیدی که پیرامون آدمی رخ می‌دهد، نیازمند ارتباط با محیط اطراف بوده است. این نیاز در زمان‌های مختلف از طریق ارتباطات غیرکلامی (نقاشی، آتش، دود و غیره) و کلامی به شکل‌های گوناگون برآورده می‌شد اما با پیدایش خط و نوشته و به وجود آمدن رسانه‌های کاغذی و به دنبال آن الکترونیکی (رادیو، تلویزیون و غیره) و گسترش و رشد خیره‌کننده شیوه‌های خبررسانی نسبت به گذشته رسانه‌ها جایگاه ویژه‌ای در جامعه پیدا کرده‌اند و در این بین به روز بودن آن‌ها حایز اهمیت است؛ و بیش از گذشته مورد اقبال و توجه آحاد مردم قرار دارد.

به سراغ کسی می‌رویم که از جنس معلم و رسانه می‌باشد و با توجه به امکانات محدودی که در اختیارش بوده است می‌شود او را فرهنگی‌ فعال و از ستون‌های رسانه در اوز توصیف کرد. کسی که در موقعیت دبیر هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی اوز قرار دارد و توانسته است در کنار سایر اعضا در رشد این مرکز آموزش عالی نقش داشته باشد.

امید است حاصل این گفتگو موردتوجه خوانندگان قرار گیرد.

۱- لطفاً خودتان را معرفی کنید.

من احمد خضری متولد ۱۳۲۸ خورشیدی در شهر آبادان هستم. تحصیلات ابتدایی را در شهرهای آبادان و اوز و تحصیلات متوسطه را در اوز، لار و شیراز و تحصیلات عالیه را تا اخذ مدرک کارشناسی علوم تربیتی در تهران اخذ کرده‌ام. متاهل و دارای ۴ فرزند (۲ دختر و ۲ پسر) هستم که همگی آنان متاهل هستند. پسرانم دارای مدرک کارشناسی ارشد عمران و مدیریت و دخترانم دارای مدرک کارشناسی و دبیر آموزش و پرورش هستند. همسرم نیز فرهنگی و مدیر مجتمع آموزشی و فرهنگی آفرینش است.

۲- چرا شغل معلمی را انتخاب کردید؟

سال ۱۳۴۸ در سپاه دانش اولین تجربه معلمی را به دست آوردم. گرچه در دوران کودکی پیوسته علاقه‌مند بودم که معلم شوم. دو سال دوره خدمت نظام‌وظیفه را در کسوت معلمی در شهرستان اراک بودم و توانستم به‌عنوان یک معلم سپاه دانش در کارهای عمرانی روستا نیز خدمت کنم. معلمی را دوست داشته و دارم و معتقدم جامعه‌ای که معلم خوب و فعال داشته باشد همه‌چیز را دارد. در غیر این صورت آن جامعه موفق نیست. اعتقاد دارم هر جامعه‌ای که معلمان دلسوز و فعال داشته جامعه‌ای پیشرو و موفق بوده است.

۳- بی‌تردید شما از معلمان با تجربه محسوب می‌شوید. نظام‌های آموزشی در دوران تدریس شما چگونه بود؟

در دوره دانش‌آموزی و معلمی با انواع نظام‌های آموزشی آشنا شده‌ام و در دوره دانش‌آموزی در آن زمان چه در دوران ابتدایی و چه متوسطه بیشتر شیوه معلم محوری اجرا می‌شد. یعنی دانش آموزان نقشی در فرایند یادگیری نداشتند و هر آنچه معلم می‌گفت و می‌نوشت دانش‌آموز نیز تکرار و حفظ می‌کرد. در بخشی از دوران معلمی نیز این نحوه تدریس و یادگیری ادامه داشت؛ اما وقتی من وارد دانشگاه آن‌هم در تهران شدم. دیدگاه من به‌طورکلی تغییر کرد و در بازگشت از تهران فقط یک سال توانستم نظام معلم و دانش‌آموز محوری را پیاده کنم چون در سال ۱۳۵۷ با وقوع انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام راحل و انقلاب فرهنگی موضوع به‌طورکلی تغییر کرد؛ و امروز شاهد پیاده شدن انواع آموزش‌های خوب در آموزش‌وپرورش هستیم.

۴- موفقیت آموزش و پرورش در سایه مدارس دولتی است یا غیر دولتی؟

امروزه دنیا به‌سوی ترقی و علمی شدن پیش می‌رود حالا این موضوع می‌تواند توسط سازمان‌های دولتی و یا غیردولتی اجرا شود. بخش خصوصی اگر تحت نظارت قرار گیرد در دنیای رقابت می‌تواند محصول بهتری ارائه دهد. گرچه نوع و شیوه آموزشی و اجرای دقیق و نظارت کارسازترین نحوه پیشرفت می‌باشد. بدیهی است رقابت سالم در بخش نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نیز می‌تواند به پیشرفت کمک کند. شاید بخش خصوصی در این زمینه بیشتر سرمایه‌گذاری کند.

۵- جایگاه فعلی آموزش‌و‌پرورش اوز را چگونه می‌بینید؟

برای تعیین جایگاه آموزش‌وپرورش منطقه اوز لازم است نیم‌نگاهی به سابقه آن داشته باشیم. اولین دبستان رسمی دولتی در سال ۱۳۰۷ تأسیس‌شده است که در مهر این مدرسه نوشته‌شده دبستان نمره ۲۹ یعنی دبستان اوز بیست و نهمین مدرسه در ایران بوده است. این مدرسه ابتدا در منزل خواجه رضا و سپس در منزل حاج محمدرحیم تأسیس‌شد که مالکان آن اجاره‌ای بابت مدرسه دریافت نکردند. در سال ۱۳۱۱ اولین ساختمان خیرساز مدرسه که به همت مرحوم محمدعلی بدری ساخته و به اداره معارف آن زمان اهداء می‌شود افتتاح می‌گردد. اولین دبیرستان پسرانه در سال ۱۳۲۹ و نخستین دبیرستان دخترانه در سال ۱۳۴۰ و نمایندگی رسمی آموزش‌وپرورش در سال ۱۳۲۹ شروع به کار می‌کند؛ و طبق قانون و مقررات نمایندگی آموزش‌وپرورش در سال ۱۳۵۵ به اداره ارتقاءیافت و زیر نظر آموزش‌وپرورش فارس قرار گرفت. قبل از سال ۱۳۰۷ که مدرسه افتتاح شود مردم فرزندان‌شان را به مکتب‌خانه‌ها می‌بردند. طبق مدارک اولین مکتب‌خانه اوز در سال ۱۲۵۵ خورشیدی با تلاش ملامحمد حسین بلغانی بوده که در آن قرآن، حروف ابجد، عربی و کتب بوستان و گلستان شیخ سعدی تدریس می‌شده است. بعد از وی پسرانش حاج محمد و حاج عبداله کار پدر را ادامه می‌دهند. در سال ۱۳۰۵ به دستور رضاشاه تعلیمات اجباری و مکتب‌خانه تعطیل شد اما مردم اوز در لوای تأسیس کودکستان در حقیقت دروس مکتب‌خانه‌ها را تدریس می‌کردند. هزینه تأسیس کودکستان از محل خودیاری تجار اوزی ساکن و شاغل در بمبئی تأمین شد. از دیگر مکتب‌خانه‌ها می‌توان به مکتب‌خانه بلقیس حاج ابوالقاسم در سال ۱۳۰۹، مکتب‌خانه مرحوم حاج محمد صالح بن حاج احمد آخوند در سال ۱۲۷۸ خورشیدی که از ویژگی آن تدریس ریاضی و چهار عمل اصلی بوده است، همچنین مکتب‌خانه‌های ملامحمد امین قاضی، حاج ملامحمدزمان آخوند، حاج احمد آخوند، سید محمد هاشم، ابوالقاسم یزدی، سید احمد، سید محمد یوسف و مرحومه زوجه حاج احمد نام برد؛ و نخستین دانشگاه تأسیس‌شده در اوز پیام نور بود که در سال ۱۳۷۵ به کوشش مردم و نماینده مجلس افتتاح شد. سپس دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۳۸۶ و دانشکده بهداشت در سال ۱۳۹۰ تأسیس‌شد و مدارس علوم دینی نیز فعال هستند.

بنابراین در استان فارس و حتی جنوب کشور آموزش‌وپرورش اوز در جایگاه خوب قرارگرفته گرچه دارای فراز و نشیب فراوان بوده است. امروزه آموزش‌وپرورش اوز به‌سوی ترقی گام برمی‌دارد که باید این روند را شتاب بخشید.

۶- نقش آموزش و پرورش را در بالا بردن سطح اخلاق جامعه شرح دهید.

در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که بسیاری از امور نسبت به سال‌های گذشته متفاوت شده است، همانطوری که می دانید علم پیشرفت کرده و کودکان و نوجوانان امروزی علاوه بر نیازهای متناسب با سن‌شان با موضوعات بیشتر و متنوع‌تری روبه‌رو هستند. بنابراین برای مدیریت بهتر خود و خانواده احتیاج به اطلاعات فنی و مهارت‌های مخصوص داریم. این اطلاعات و دانش‌ها را آموزش‌وپرورش می‌تواند به ما بدهد. من به‌عنوان یک معلم می‌گویم هر کس که می‌خواهد رفتار مناسب و اخلاق حسنه داشته باشد و از رفتارهای ناخوشایند و نادرست خود بکاهد باید آگاهی، مهارت و فن کسب کند و اخلاق جامعه نیز در این روند جای دارد.

۷- به نظر شما ویژگی یک معلم خوب چیست؟

در نگاه اول همه معتقدند که یک معلم خوب باید اطلاعات و دانش وسیعی داشته باشد اما بزرگان تعلیم و تربیت می‌گویند، داشتن اطلاعات و دانش به تنهایی کافی نیست. بنابراین یک معلم خوب علاوه بر اطلاعات و دانش، به مهارتی خاص برای آموزش اطلاعاتش نیاز دارد. با یک مثال این بخش را خاتمه می‌دهم. عوامل ارثی و محیطی شخصیت انسان را شکل می‌دهد. داشتن اطلاعات درباره عوامل ارثی و محیطی برای معلم لازم و ضروری است؛ اما مهارت به کمک معلم می‌آید تا به‌خوبی عوامل را شناسایی، طبقه‌بندی و برنامه‌ریزی کند. آموزش در کلاس برای همه دانش آموزان به‌طور یکسان نمی‌تواند باشد. مهارت معلم می‌تواند نحوه تدریس را تغییر دهد.

۸- شما در رسانه‌های گروهی مانند رادیو، تلویزیون، نشریات و غیره فعال هستید در این مورد هم صحبت کنید.

من از کودکی به رسانه‌های گروهی مانند رادیو، روزنامه، مجله و غیره علاقه‌مند بودم. کلاس چهارم ابتدایی در دبستان بدری بودم. یک روز جمعه آذرماه سال ۱۳۳۹ خورشیدی یک مقوای بزرگ تهیه و یک روزنامه دیواری تمیز و زیبا را آماده کردم. از صبح تا غروب وقت گذاشتم تا با خط خوش روی آن بنویسم. ستون اخبار شهر، مدرسه و غیره را جدا تقسیم‌بندی کردم، جدول طراحی کردم، طنز و مطالب اجتماعی نوشتم. البته منبع را بیشتر از کیهان بچه‌ها و مجلات مختلف ازجمله سپید و سیاه و امید ایران و غیره اقتباس کردم ولی اخبار مدرسه را خودم نوشتم که مثلاً دانش آموزان کلاس اول چند نفرند و معلم آنان کیست و مدیر مدرسه کیست و مدرسه بدری کجا واقع‌شده و اخبار شهرم. یادم هست درباره برق و آب و کوچه‌ها که بعضاً شب‌ها روشن نیست مطلب نوشتم. اسم روزنامه دیواری را گذاشتم پیام اوز. بعضی عکس‌ها را نقاشی و بعضی عکس‌های مجلات را بریده روزنامه گذاشتم. صبح شنبه آن را در کنار کلاس و در راهرو نصب کردم همه بچه‌های مدرسه گرد آن جمع شدند و خواندند. ساعت اول کلاس مرحوم غلام فیروزبخت مستخدم مدرسه مرا به دفتر فراخواند. رفتم دفتر. مدیر مدرسه احمد زارع با دیدن من از پشت میزش بلند شد و به ناگاه کشیده‌ای محکم به صورتم نواخت و چون من انتظار کتک نداشتم به زمین افتادم. روزنامه دیواری‌ام را از وسط پاره و به طرفم پرت کرد. فقط شنیدم که می‌گفت: «با اجازه چه کسی این‌رو نوشتی و به دیوار مدرسه زدی»؟ بعد هم مرا با لگد از دفتر بیرون کرد. دنیا مقابل چشمانم تیره بود. به کلاس رفتم و معلم احوال مرا جویا شد. با بغض برایش توضیح دادم. او مرا نوازش کرد و گفت: «ناراحت نباش درست می‌شود و روزنامه پاره شده را از من گرفت و به بیرون از کلاس رفت». بچه‌ها جریان را پرسیدند و هر کس نظری داد. اواخر زنگ کلاس دوباره من را به دفتر فراخواندند با ترس و لرزان به دفتر رفتم. احمد زارع این بار ملایم گفت: «باید اول می‌آمدی دفتر اجازه می‌گرفتی حالا آن را چسب بزن و دوباره سرجایش قرار بده». من و معلم محترم آقای دماوندی به کلاس بازگشتیم. این اولین خاطره من از روزنامه‌نویسی بود که هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنم. البته بعد فهمیدم معلم به مدیر گفته بود خودش از من خواسته است روزنامه دیواری بنویسم و در راهرو نصب کنم که هرکجا باشد خداوند یارش باد.

۹- هدف شما از فعالیت در رسانه چیست؟

همیشه می‌گویند شهر بدون خبرنگار خاموش است. پیوسته سعی کرده‌ام با فعالیت در رسانه‌های جمعی بخش و منطقه اوز را مطرح سازم و الحمدالله در این کار موفق شدم. از کودکی نمایندگی مجله جیبی را در اوز به عهده داشتم و پیوسته اهل مطالعه و کتاب و روزنامه بودم. سه سال متوالی به‌عنوان خبرنگار فعال و برتر استان فارس از سوی صداوسیمای فارس انتخاب شدم. با بیشتر مجله‌ها و روزنامه‌های کشور همکاری داشتم و با همکاری محمدرضا رحیمی و بعدها حمیرا نامدار، فائزه طیوری و مریم سمیعی گزارش‌های تصویری در شبکه‌های کشوری پخش می‌شد؛ و اوز را مطرح ساختم تا زمینه‌ای برای ارتقاء باشد.

۱۰- در حال حاضر فعالیت شما در تمام موارد ادامه دارد؟

خیر. در حال حاضر فقط مدیرمسئول پسین اوز می‌باشم که همان تغییر نام داده شده عصراوز است. عصراوز با مشورت جمعی از سال ۱۳۷۹ شروع به کار کرد و در سال ۱۳۹۶ با تغییر نام به پسین اوز مشغول فعالیت است. جریان تاسیس و تغییر عصراوز بسیار مفصل می‌باشد که باید در زمانی دیگر به آن پرداخته شود.

۱۱- با توجه به هزینه‌ی بالای انتشار نشریه، انگیزه‌ی شما از فعالیت در این عرصه چیست؟

انتشار و فعالیت در نشریات هزینه دارد ولی متاسفانه درآمد ندارد. عشق و علاقه شخصی و خیرین و مردم باعث تداوم و ادامه انتشار نشریات است.

۱۲- درباره فعالیت خود در دانشگاه آزاد اوز توضیح دهید.

دانشگاه آزاد اسلامی اوز نماد دانش و خرد، خودباوری و علم خواهی است و جریان تاسیس آن نیز داستانی دراز دارد ولی به هر حال من از ابتدا در کنار این دانشگاه بوده و توانسته‌ام نقشی هر چند کوتاه در تاسیس و شکل‌گیری آن داشته باشم. و در حال حاضر نیز دبیر هیات امنا هستم.

۱۳- به نظر شما وجود این تعداد دانشگاه برای اوز ضروری است؟

تعدد و وجود دانشگاه نتیجه‌ی دانش است. مهم تعداد نیست مهم این است که چرا این تعداد دانشگاه در یک شهر ۲۰ هزارنفری شکل‌گرفته و فعالیت دارد. این را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد. یک مثال واضح می‌زنم. بیشتر مردم منطقه ما برای امرارمعاش به کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌روند. شهر دبی از نظر تجارت موفق و پیشرو است و هیچ‌کدام از شهرهای کشور امارات به‌پای دبی نمی‌رسد. زیبایی و ساختمان‌های شیک و شهر مدرن در ابوظبی است و شهر «عین» به شهر دانشگاهی شهرت دارد یعنی بستر برای دانشگاه مساعد است. پس شهر اوز بستر مناسب برای تأسیس دانشگاه از همه نظر را داراست. خیرین به علم و دانش علاقه‌مندند و در این راه کمک می‌کنند. اولین خیر مدرسه‌ساز فارس (برادران بدری) در اوز بودند و اوز هم‌اکنون به دیار مدرسه‌سازان معروف است. بنابراین سایر شهرها بستر مساعد را برای تأسیس دانشگاه ندارند و اوز در جنوب فارس شهر دانشگاهی است.

۱۴- آیا دانشگاه آزاد اوز موفق بوده است؟

دانشگاه آزاد نه تنها به منطقه اوز بلکه به کشور خدمت کرده است. بسیاری از مدیران و گردانندگان اداره‌ها در کشور فارغ‌التحصیل دانشگاه آزاد هستند؛ یعنی، دانشگاه آزاد مدیر تربیت کرده است. دانشگاه آزاد اوز علاوه بر گسترش علم و دانش در زمینه ترویج هنر نیز فعال است. در کدام دانشگاه کشور برای عموم سینما تأسیس می‌کنند؟ زیبایی، فضای سبز، احترام و تعامل از جمله اقدامات دانشگاه آزاد اوز است. باید قدر این موسسه آموزشی را همه بدانند. تالار کف تئاتر این دانشگاه در استان نمونه است و این یعنی حفظ و ترویج هنر و هنرمندان و …

۱۵-  با توجه به فعالیت مطبوعاتی و مشارکت در امور مختلف، نقش خود را در ارتقاء بخش بیان کنید.

ارتقاء عشق مردم اوز است و من هم به‌عنوان عضوی از جامعه‌ی شهری اوز در این کارگروه بزرگ شرکت داشته‌ام و فعالیت می‌کنم. فکر کنم مردم بهتر می‌توانند درباره‌ی عملکرد ما توضیح دهند. امیدوارم فعالیت اعضای شورا و کارگروه و زحمتکشان به نتیجه برسد. این را اضافه کنم که از نوجوانی پیگیر ارتقاء بوده‌ام.

۱۶- دلیل اینکه ارتقای بخش اوز تاکنون تحقق نیافته چیست؟

ارتقاء کاری سیاسی است و فعالیت در یک زمینه نتیجه نخواهد داد. دلیل عدم ارتقاء عدم انسجام مردم و افراد پیگیر است. ان شاالله به یاری خدا و همت دولت و همکاری مسئولان به نتیجه خواهد رسید.

۱۷- آیا اوز را توسعه یافته می‌دانید؟

در نظر عموم پیشرفت و توسعه دارای یک معناست ولی از نظر خواص تفاوت دارد. پیشرفت را می‌توان به تغییرات ظاهری و فیزیکی نسبت داد. مانند وجود میادین و خیابان و ساختمان ولی توسعه صرفاً مادی نیست و ابعاد معنوی هم در آن وجود دارد. مثلاً اگر ساختمان زیبا داریم آیا تعداد کتابخانه، مراکز فرهنگ و نهاد سیاسی هم درون آن‌ها قرار دارد اگر باشد می‌شود توسعه، پیشرفت جامع و کامل را توسعه می‌گوییم. به طور کلی شهر باید از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیشرفت کرده باشد با این حساب ما نسبتاً پیشرفت کرده‌ایم ولی در توسعه کامل نیستیم. مثلاً به توسعه سیاسی و اقتصادی نرسیده‌ایم که دلیل آن نیز در بحث دیگر قابل گفتگو است.

۱۸- ضمن تشکر از شرکت شما در این گفتگو لطفاً سخن پایانی را بفرمایید.

از وقتی که  در اختیار من گذاشتید سپاسگزارم. فصل‌نامه با پیام دانش می‌تواند با تغییر روند انتشار در ارتقاء خود بکوشد. این فصل‌نامه می‌تواند مخاطبان قوی و جدیدی را جذب کند و برای این موضوع تغییر در محتوا ضروری است. فصل‌نامه با نشریاتی مانند هفته‌نامه‌ها تفاوت دارد. فصل‌نامه می‌تواند گزارش‌های تأثیرگذار را منعکس کند. مثلاً گزارشی مفصل از کتاب‌خانه مولوی و تالارهای فردوسی، سعدی، حافظ، خوارزمی، خیام، بیرونی، فارابی و کمال‌الملک به‌ویژه سینما و تالار کف تئاتر. در هر شماره می‌تواند ضمن معرفی این مکان‌ها درباره کاربرد و نتیجه‌ی آن‌ها آگاهی دهد. فقط اخبار تأثیرگذار را منعکس کند چون بیشتر اخبار ویژه در پایگاه‌های خبری و روزنامه و هفته‌نامه‌ها هستند. طراحی صفحات باعث جذب مخاطب می‌شود. همچنین، اختصاص مقاله‌های علمی ویژه استادان و دانشجویان و … . به‌هرحال برایتان آرزوی موفقیت دارم.

هیئت‌امنای دانشگاه دفاتر اوز و دبی با محوریت عبدالعزیز خضری، رئیس دانشگاه، زحمات زیادی برای تأسیس دانشگاه کشیده‌اند که نباید فراموش شود و از فعالان هیئت‌امنا به‌ویژه در دبی تشکر و پیشنهاد می‌شود برای آنان مکانی در دانشگاه نام‌گذاری گردد. والسلام.

منبع: شماره دهم فصل نامه با پیام دانش اوز