یادمان چهره کارآفرین مرحوم یوسف خنجی برگرفته از کتاب در یادمانده ها

.

شیخ عبدالقادر فقیهی بانی دانشگاه آزاد اسلامی اوز دفتر دبی که در معرفی افراد خلاق و کارآفرین فردی شناخته شده است در گزارشی از چهره های شاخصی نام برده که در این شماره به معرفی یوسف خنجی پرداخته می شود:

«خنجی» در سال ۱۲۶۶ شمسی در بندرلنگه به دنیا آمد. پدرش لطفعلی نام داشت و از تجار بندرلنگه به شمار می رفت. یوسف سومین فرزند خانواده بود در نزد پدر و دو برادر بزرگتر که به تجارت اشتغال داشتند راز و رمز بازرگانی را فرا گرفت.

حدود سال های ۱۲۸۰ شمسی، لنگه دوران کسادی و بی رونقی خود را می گذراند و ناگزیر بیشتر تجار آن روزگار تصمیم به خروج از ایران گرفته و به حواشی خلیج فارس مهاجرت کردند. گروهی به دبی و جمعی به بحرین کوچ کردند و در آن دیار ساکن شدند. خانواده خنجی هم در بحرین رحل اقامت افکندند.

یوسف که از استعداد و هوش بالایی برخوردار بود، بوسیله برادر بزرگتر به مدرسه انگلیسی ها فرستاده شد. او در آن مدرسه به کسب دانش های متداول زمان پرداخت و از این طریق با جهان مدرنیته اروپا آشنا شد و تکنولوژی آن ها را فراگرفت.

برادر بزرگتر گه چنین قابلیت ها را در برادر دید، او را برای کسب و تجارت بیشتر و آشنایی با فنون بازرگانی به هندوستان روانه کرد تا نمایندگی تجاری خنجی را در شبه قاره هند بر عهده بگیرد. یوسف پس از کسب موفقیت های فراوان در هند راهی اروپا شد. برادر ارشد او در سال ۱۲۸۳ و پدرس در سال ۱۲۸۶ شمسی در بحرین از دنیا رفتند.

یوسف در خلال دیدار از فرانسه و انگلیس در سفری به شهر منچستر، از کارخانه نخ ریسی آن جا دیدن می کند و با محیط کارگری و کارخانه آشنا شده و سندیکای کارگران و وضعیت رفاهی آن ها را مشاهده کرده، با محیط کار و حال و هوای کارخانه و کارگران آشنا می شود. دیدن وضعیت رفاهی کارگران و درک فواید مادی و معنوی چنین کارخانه هایی، فکر تاسیس کارخانه ریسندگی در ایران و به دنبال آن کمک به کارگران زحمتکش ایرانی به ذهنش خطور می کند که ماحصل این اندیشه خوب، خرید کارخانه نخ ریسی و بافندگی از منچستر و حمل آن به ایران و نصب و راه اندازی کارخانه در محله خواجه عطای بندرعباس در سال ۱۳۰۹ شمسی است.

این کارخانه که بعدها به کارخانه خنجی شهرت یافت کارگران بسیاری را جذب خود نمود و با سه نوبت کار در شبانه روز، در اقتصاد منطقه تاثیر مثبت و به سزایی گذاشت.

خنجی به هنگام راه اندازی کارخانه در بندرعباس تصمیم می گیرد که در تهران نیز ساخت چنین کارخانه ای را دنبال کند و برای حصول به این مقصود در حسن آباد تهران، زمینی را خریداری نمود و با خرید کارخانه ای دیگر از انگلستان، زمینه حمل آن از طریق بندر خرمشهر و نصب و راه اندازی آن در تهران را فراهم می سازد، اما با ناسازگاری دولتیان این کار معوق می ماند و سرانجام خنجی از تصمیم خود منصرف می شود.

یوسف خنجی علاوه بر دست یازیدن به امور صنعتی و تجاری، در کار نشر و فرهنگ نیز ید طولانی داشت. وی با انتشار روزنامه عصر و تاسیس دو باب سینما در تهران به نام های سینما دنیا و سینما خندان در جلوه گاه فرهنگی نیز گام های موثری برداشت.

یوسف خنجی در سال ۱۳۵۴ شمسی در سن ۸۸ سالگی در فرانسه به درود حیات گفته است.