دانایی و توانایی کلیدهای گشایش دروازه های علم و صنعت

توانا بود هر که دانا بود     ز دانش دل پیر برنا بود

بیتی آشنا برای هر برنا و پیر…

پاییز که می آید علم و دانش هم رنگ و بوی دیگری می گیرد. رنگ دانایی و بوی توانایی…

دانایی و توانایی کلیدهای گشایش دروازه های علم و صنعت در جهان در حال پیشرفت و ماشینی شدن امروزی هستند. خرد نیز جایگاه ویژه ای در این بین دارد که نقش مراکز آموزشی را در تبیین آن پررنگ تر می کند. همان گونه که اندیشمندان و شاعران ایران زمین بسیار از آن در نوشته ها و آثار خود یاد کرده اند:

خرد بهتر از هر چه ایزد بداد

ستایش خرد را به از راه داد

خرد رهنمای و خرد دلگشای

خرد دست گیرد به هر دو سرای

تاکید بر مفاهیمی از این دست و لزوم توجه به شیوه های درست تفکر و اندیشه، به این دلیل است که مقاطع مختلف تحصیلی مدارس و دانشگاه ها مکانی برای آموزش و رشد این داشته های ارزشمند بشری است. چرا که راه پیشرفت و تعالی هر جامعه ای از رهگذر دانایی، خردورزی، تفکر و مفاهیمی این چنینی می گذرد.

در حال حاضر، نخستین پرسشی که افراد در مواجهه با دانش آموزان و دانشجویان مطرح می کنند این است که چه چیزی و چقدر یاد گرفته اید؟ می خواهند بدانند فرد از نظر علمی چقدر پیشرفت کرده است، اما لحظه ای به این مسئله نمی اندیشند که آیا فرد در کنار مسایل علمی، از نظر فضایل انسانی و تربیتی نیز رشد کرده است یا خیر. انسان ها زمان زیادی را در طول زندگی در مراکز آموزشی سپری می کنند. جایی که تصور می شود باید انسان به مفهوم واقعی ساخته شود.

از آنجایی که مدارس و دانشگاه ها محل رفت و آمد و تعامل افراد است آموزش های بسیاری را می توان در برنامه های درسی یا فوق برنامه آنان گنجاند که خروجی این مراکز انسان های متفکر و با دانشی باشد که با کوچک ترین مشکل، اندیشمندانه روبرو می شوند، با خرد خویش متفکرانه به حل آن بر می آیند و به صرف آن چه بر زبان می آید یا احساس شان تلقین می کند عمل نمی کنند.

شعور اجتماعی از دیگر ضروریاتی است که می توان در بطن علم و دانش به آن پرداخت و به گونه ای به آن پر و بال داد که شعور اقتصادی و فرهنگی و غیره را نیز به دنبال داشته باشد. تعریف های زیادی از شعور اجتماعی وجود دارد.

به نقل از پایگاه تخصصی کافه حقوق، شیرین ولی پور در یادداشت روز خود با عنوان «شعور اجتماعی و نقش آن در کاهش انحرافات»، شعور اجتماعی را  شناخت دقیق همه ی حقوق فردی و اجتماعی دیگران و خودمان تعریف می کند و می افزاید زمانی که حقوق دیگران را بشناسیم و بدانیم که این ها حقوق خود ما هستند شاید بیشتر به رعایت حقوق دیگران بپردازیم، آن گاه به نظر می رسد از شعور اجتماعی لازم برخورداریم.

بازخورد آگاهی از این شعور را در زندگی و فعالیت های اجتماعی خود بارها دیده ایم. گاهی کسب مدارک تحصیلی بالا به تنهایی کافی نیست، چرا که محدود کردن خود به حریمی خاص و تعامل نداشتن با دیگر افراد جامعه ما را در کنکاش ها و چالش های سطح جامعه گرفتار می کند.

و این تلنگری هم برای معلمان و استادان و هم علم آموزان است که دانش اندوزی را با نیازهای اجتماعی همراه و همگام کنند و حق مطلب انسان سازی را به معنای واقعی ادا کنند تا جامعه ای با سطح دانش و شعور اجتماعی، فرهنگی و غیره بالا و درخور مرز پرگهر ایران داشته باشیم. 

پروانه پدرام، سردبیر فصل نامه با پیام دانش اوز

منبع: شماره هفتم فصل نامه با پیام دانش اوز